Μπορούμε από ερπετά να γίνουμε λουλούδια;;

Όταν οι αρχέγονοι και πολύ απόμακροι πρόγονοί μας σύρθηκαν έξω από τη θάλασσα, είχαν αναμφίβολα μυαλό ψαριού. Ήταν βέβαια ριψοκίνδυνοι και περίεργοι από τους συντρόφους τους που παρέμειναν στο νερό, αλλά πάντως ψαρόμυαλοι.

 Ωστόσο, κατά την μακριά βαλτώδη διαδρομή μας ως τον αρχικό πρωτεύοντα σχηματισμό, αναπτύξαμε ένα μυαλό ερπετού. Άλλωστε, σ’ αυτές τις δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, η ερπετοειδής ενέργεια ήταν αυτή που δέσποζε στον πλανήτη φτάνοντας στο αποκορύφωμά της με τους δεινοσαύρους. Η ερπετοειδής συνείδηση είναι ψυχρή, επιθετική, θυμώδης, άπληστη

και παρανοϊκή. Εξακολουθούμε ακόμα και σήμερα να έχουμε έναν ερπετοειδή εγκέφαλο, άθικτο και ενεργό. Ο ερπετοειδής εγκέφαλος δεν είναι κάποια αφηρημένη έννοια, είναι μια ανατομική πραγματικότητα. Έχει καλυφθεί, βέβαια από τον εγκεφαλικό φλοιό, αλλά υπάρχει, βαθιά μέσα στον προεγκέφαλο και αποτελείται από την παρεγκεφαλίδα, τον υποθάλαμο, και , ίσως, από μερικά άλλα όργανα του διεγκέφαλου.

Όταν νιώθουμε μια τυφλή οργή, κρύο ιδρώτα η μια αυτάρεσκη απάθεια, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι εκείνη τη στιγμή ο ερπετοειδής εγκέφαλος κουμαντάρει την συνείδησή μας.
Καθώς η Περίοδος των Ερπετών πλησίαζε στο τέλος της, εμφανίστηκαν τα πρώτα εμφανίστηκαν τα πρώτα άνθη και θηλαστικά. Πιστεύεται πως τα λουλούδια εξαφάνισαν, στην ουσία, τα μεγάλα ερπετά. Ωστόσο, μπορεί και τα θηλαστικά να συνεισέφεραν για τον αφανισμό τους επειδή, για πολλά θηλαστικά, δεν υπήρχε καλύτερο πρωινό από κάνα δυο αυγά δεινόσαυρου.

Όπως κι αν έχει το πράγμα, μέχρι τότε οι προγονοί μας είχαν αναπτύξει εγκεφάλους που διέθεταν τόσο θηλαστικά όσο και ανθώδη χαρακτηριστικά. 

Για δικούς της λόγους, η εξέλιξη επέτρεψε στη θηλαστική ενέργεια να κυριαρχήσει κι έτσι, ο πρόσφατα αναπτυγμένος ανθρώπινος μεσεγκέφαλος που κάλυψε τον παλιό διεγκέφαλο, μπορεί να επονομασθεί ως θηλαστικός εγκέφαλος. 

Τα χαρακτηριστικά της θηλαστικής συνείδησης είναι η ζεστασιά, η γενναιοδωρία, η αφοσίωση, η αγάπη (ρομαντική, πλατωνική και οικογενειακή), η χαρά, η λύπη, το χιούμορ, η περηφάνια, ο συναγωνισμός, η διανοητική περιέργεια και η εκτίμηση της τέχνης και της μουσικής.

Στην όψιμη περίοδο των θηλαστικών, αναπτύχθηκε ένας τρίτος εγκέφαλος. Ήταν ο τηλεγκέφαλος, που το κύριο μέρος του ήταν ο εγκεφαλικός φλοιός, μια πυκνή μεμβράνη νευρικής δομής γύρω στα τέσσερα χιλιοστά πάχος που απλώθηκε πάνω από τον υπάρχοντα εγκέφαλο. Οι ερευνητές του εγκεφάλου δεν μπορούν να εξηγήσουν ποια ακριβώς είναι οι λειτουργία και τον λόγο για τον οποίο αναπτύχθηκε. Υπάρχει η άποψη ότι ο εγκεφαλικός φλοιός είναι μια διευρυμένη μνημονική παρακαταθήκη - και σίγουρα ο φλοιός έχει αυτή την ικανότητα.

Πιστεύεται ότι κατά κάποιο τρόπο συνδέεται με το φως.

 Αν ο ερπετοειδής εγκέφαλος ισοδυναμεί με την ψυχρότητα και ο θηλαστικός με την θερμότητα, τότε ο εγκεφαλικός φλοιός ισοδυναμεί με το φως. 

Η άποψη αυτή έχει κάποια βάσιμη λογική, επειδή ο τρίτος εγκέφαλος είναι ανθώδης εγκέφαλος, ακριβώς γιατί τα λουλούδια απορροφούν ενέργεια από το φως.

Ακόμα και πριν από τη μυστηριώδη εμφάνιση του εγκεφαλικού φλοιού, οι εγκέφαλοί μας είχαν έντονα ανθώδη χαρακτηριστικά. Η επιστήμη περιγράφει ολόκληρο τον εγκέφαλο σαν έναν βολβό. Οι νευρώνες που τον αποτελούν έχουν δενδρίτες, ρίζες, κλαδιά. 

Η παρεγκεφαλίδα αποτελείται από μια μεγάλη μάζα πυκνά συμπιεσμένων φυλλωμάτων. Δεν είναι μόνο οι νευρώνες που μοιάζουν πολύ με άνθη, αλλά κι ο ίδιος ο εγκέφαλος μοιάζει με κάποιο βοτανολογικό είδος. Έχει ένα μίσχο και - κατά την ανάπτυξη του εμβρύου - ένα μπουμπούκι που ξεδιπλώνεται όπως και τα πέταλα του ρόδου.

Στον καινούργιο εγκέφαλο - τον τηλεγκέφαλο - αυτή η ανθώδης ομοιότητα μεγαλώνει. Τα νευρικά του νημάτια υποδιαιρούνται συνεχώς όπως τα κλαδιά ενός δέντρου. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται εύστοχα διακλάδωση.

Κατά τον πολλαπλασιασμό αυτών των νευροβλαστών, εκκρίνονται μικρές ποσότητες νευρομελανίνης σαν σπόροι. Αυτοί οι σπόροι της νευρομελανίνης είναι προφανώς τα κύρια οργανωτικά μόρια στον εγκέφαλο. Συνδέονται με τα γλυκοκύτταρα για να ρυθμίσουν στην νευροδότηση των νευρικών κυττάρων. Όταν σκεφτόμαστε, όταν μας έρχονται φαεινές και δημιουργικές ιδέες, τότε πραγματοποιείται μια κυριολεκτική άνθηση. 

Ένας εγκέφαλος που έχει ενοράσεις, είναι πολύ παρόμοιος, από φυσική άποψη, μ’ έναν ανθισμένο θάμνο γιασεμιού. Μόνο που είναι πιο μικρός και ταχύτερος, αυτό είναι όλο. Επιπλέον, η νευρομελανίνη απορροφά φως και έχει την ικανότητα να μετατρέπει το φως σε άλλες μορφές ενέργειας. Ο εγκεφαλικός φλοιός, τελικά είναι ευαίσθητός στο φως και μπορεί να φωτιστεί από ανώτερες μορφές διανοητικής δραστηριότητας, όπως ο διαλογισμός ή ο ψαλμός.

Οι αρχαίοι δεν μιλούσαν μεταφορικά όταν χρησιμοποιούσαν τη λέξη “επιφώτηση”.

Με την ανάπτυξη του εγκεφαλικού φλοιού, οι ανθώδεις ιδιότητες του εγκεφάλου, που για εκατομμύρια χρόνια περίμεναν τη σειρά τους, άρχισαν να κινούνται σταδιακά, με σκοπό την επικράτηση μιας ανθώδους συνείδησης - μιας συνείδησης λουλουδιού, ας πούμε. 

Όταν η ζωή ήταν ακόμα μια διαρκής μάχη μεταξύ αρπακτικών, ένας από λεπτό σε λεπτό αγώνας για επιβίωση, η ερπετοειδής συνείδηση ήταν απαραίτητη. 

Όταν είχαμε να διασχίσουμε θάλασσες, να εξερευνήσουμε άγριες ηπείρους, να εποικίσουμε τραχιές περιοχές, να οργανώσουμε τη γεωργία και να βάλουμε τα θεμέλια του πολιτισμού, τότε η θηλαστική συνείδηση ήταν απαραίτητη. Από κοινωνική και οικογενειακή σκοπιά, εξακολουθεί να είναι απαραίτητη, αλλά δεν χρειάζεται πια να κυριαρχεί.

Τα φυσικά και σωματικά σύνορα έχουν κατακτηθεί. Η βιομηχανική επανάσταση έχει ολοκληρώσει τον ατσάλινο κύκλο της. Στην εποχή μας, εποχή της υψηλής τεχνολογίας, οι τραχιές και σκληρές εκδηλώσεις της θηλαστικής λογικής δεν είναι πια βοηθήματα αλλά εμπόδια.

Και τα κατάλοιπα της ερπετοειδούς λογικής, με την έμφασή της στις εδαφικές διεκδικήσεις και την υπεράσπιση τους - είναι επικίνδυνα σε βαθμό παραφροσύνης. 

Τώρα χρειαζόμαστε έναν λιγότερο επιθετικό και λιγότερο τραχύ ανθρώπινο ον

. Χρειαζόμαστε ένα πιο εύκαμπτο είδος ατόμου, πιο χαλαρωμένο, πιο ήρεμο, ευγενικό και σκεπτόμενο, γιατί μόνο αυτό μπορεί να επιβιώσει, και να επιταχύνει αυτό το πολύ καινούργιο σύστημα που βρίσκεται μπροστά μας.

 Μόνο αυτό το είδος ατόμου μπορεί να συμμετάσχει στην επόμενη εξελικτική φάση.

Το δίχως άλλο, αυτή η ανθώδης συνείδηση έχει πνευματικές αποχρώσεις. Στις πιο έντονες πνευματικές εμπειρίες, το βασικό γνώρισμα είναι το σταμάτημα του χρόνου. Είναι η αίσθηση ότι βρίσκεσαι έξω από τον χρόνο, ότι είσαι αιώνιος - αυτή είναι η πηγή της έκστασης στο διαλογισμό, την ψαλμωδία, την ύπνωση και την εμπειρία των ψυχεδελικών φαρμάκων.

Μια παρόμοια κατάσταση αχρονικότητας (αν και κάπως συντομότερη και λιγότερο διαυγής), μια κατάσταση άρνησης του εγώ (το εγώ υπάρχει στο χρόνο, όχι στο χώρο), πραγματοποιείτε με τον σεξουαλικό οργασμό, γι’ αυτό και ο οργασμός είναι ένα τόσο επιθυμητό αίσθημα. Ακόμα και οι μπεκρήδες, με τον άξεστο και ανεπαρκή τρόπο τους, ψάχνουν γι’ αυτόν τον άχρονο χρόνο. Ο αλκοολισμός είναι μια ατελής πνευματική επιθυμία. Με χίλιους δυο τρόπους, έχουμε κυριαρχήσει την τέχνη του χώρου. Γνωρίζουμε αρκετά για τον χώρο. Αλλά οι γνώσεις μας για το χρόνο είναι αξιοθρήνητα λιγοστές. Φαίνεται ότι μόνο με τη “μυστικιστική” κατάσταση μπορούμε να κυριαρχήσουμε το χρόνο. Τα κλειδιά γι’ αυτή τη μυστικιστική κατάσταση είναι ο “οσφρητικόs εγκέφαλος”

- η μνημονική περιοχή του εγκεφάλου που ενεργοποιείται από τα οσφρητικά νεύρα - και ο “φωτεινός εγκέφαλος” - ο εγκεφαλικός φλοιός.

Με αμεσότητα και ένταση, η οσμή ενεργοποιεί τη μνήμη, επιτρέποντάς μας να ταξιδέψουμε ελεύθερα στον χρόνο. Οι πιο βαθιές μυστικιστικές καταστάσεις είναι εκείνες όπου η συνηθισμένη διανοητική δραστηριότητα φαίνεται να αιωρείται στο φως. Και, στη μυστικιστική επιφώτιση, όπως και στην ταχύτητα του φωτός, ο χρόνος πάει να υπάρχει.

Τα λουλούδια, μόλο που δεν βλέπουν, ούτε ακούν, ούτε διαθέτουν γεύση ή αφή, αντιδρούν στο φως με καθοριστικό τρόπο και ρυθμίζουν τη ζωή τους και το περιβάλλον τους με μια ενορχήστρωση αρωμάτων. Στην ανάπτυξη της λουλουδικής συνείδησης, τα ανθρώπινα όντα θ’ αρχίσουν να χρησιμοποιούν πληρέστερα τον «φωτεινό τους εγκέφαλο» και να κάνουν πιο εξευγενισμένη και ντελικάτη χρήση του «οσφρητικού εγκεφάλου» τους.

 Αυτοί οι δύο συνδέονται θαυμάσια. Στην ουσία, αλληλεπικαλύπτονται σε τέτοιο βαθμό που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ενιαίοι και αδιαίρετοι.

Ζούμε σε μια τεχνολογία της πληροφορικής. Τα λουλούδια ζούσαν ανέκαθεν σε μια πληροφορική τεχνολογία. Τα λουλούδια συγκεντρώνουν διαρκώς πληροφορίες στο διάστημα της ημέρας. Τη νύχτα τις επεξεργάζονται. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται φωτοσύνθεση. 

Καθώς ο εγκεφαλικός φλοιός θα χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο, θ’ αρχίσουμε να κι εμείς να κάνουμε ένα είδος φωτοσύνθεσης. Στην ουσία, κάτι τέτοιο το κάνουμε και τώρα, αλλά σε σύγκριση με τα λουλούδια, η δική μας φωτοσύνθεση είναι πρωτογενή και περιορισμένη. Κι ο λόγος είναι πως, οι πληροφορίες που συγκεντρώνουμε από τις εφημερίδες, τα σίριαλ, τις σαπουνόπερες, τα εμπορικά συνέδρια και τις καφετζούδες, είναι κατώτερες από τις πληροφορίες που παίρνουμε από το ηλιακό φως. Εφ’ όσον όλη η ύλη είναι συμπυκνωμένο φως, το φως είναι η πηγή, η γενεσιουργός αιτία της ζωής. Συνεπώς, το φως είναι “θεϊκό”.

Ωστόσο, είτε επειδή τα πληροφοριακά στοιχεία μας είναι ανεπαρκή, είτε γιατί ο επεξεργαστικός πυρήνας μας δεν είναι άμεσα συνδεδεμένος με την επικοινωνιακή γραμμή, η νυχτερινή επεξεργασία είναι μια δουλειά έκτακτης απασχόλησης (part time). Οι πληροφορίες που προσλαμβάνει το συνειδητό τμήματου μυαλού μας στις ώρες τις εγρήγορσης, επεξεργάζονται από το ασυνείδητο μας στην διάρκεια του ύπνου που ονομάζεται «βαθύς ύπνος». Κάθε νύχτα, πέφτουμε σε βαθύ ύπνο μόνο δύο ή τρεις ώρες το πολύ. Τις υπόλοιπες ώρες της νυχτερινής μας βάρδιας, το ασυνείδητο τμήμα του μυαλού μας είναι εκτός υπηρεσίας. Βαριέται. Ζητάει επίμονα αναψυχή. Έτσι, παίζει με ό, τι υλικό υπάρχει πρόχειρο. Κατά κάποιο τρόπο, παίζει με τον εαυτό του. Ρίχνει πασιέντζες με τις μνήμες, ανακατεύει εικόνες, επινοεί τρομακτικές ή γαργαλιστικές ιστορίες - ονειρεύεται.

Ας ξαναγυρίσουμε στην πληροφορική αποτελεσματικότητα. Η επιστήμη έχει διαπιστώσει πρόσφατα ότι τα δέντρα επικοινωνούν μεταξύ τους. Για παράδειγμα, ένα δέντρο που δέχεται επίθεση εντόμων θα μεταβιβάσει την πληροφορία σε ένα άλλο δέντρο που βρίσκεται δεκάδες μέτρα μακρύτερα έτσι ώστε το δεύτερο να ξεκινήσει μια διαδικασία κατασκευής κάποιου χημικού που θα απωθήσει αυτό το συγκεκριμένο είδος εντόμων. Έτσι, τα δέντρα αλληλοπροστατεύονται. Η πληροφορία, πιθανότατα, μεταβιβάζεται με τη μορφή αρώματος. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι τα φυτά είναι σε θέση να προσλαμβάνουν οσμές όσο και να εκπέμπουν. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι έχει αναπτυχθεί κάποιο είδος τηλεπάθειας ανάμεσα στα δέντρα. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα πως αυτό που ονομάζουμε πνευματική τηλεπάθεια, να πραγματοποιείται με την όσφρηση. Ίσως να μην διαβάζουμε τη σκέψη κάποιου άλλου, την οσφραινόμαστε’.

Ο Αδόλφος Χίτλερ συνήθιζε να λέει σαρκαστικά: ‘Δεν είμαι τίποτε περισσότερο από ένας τυμπανιστής κι ένας σαλπιγκτής που συναθροίζει τις μάζες’. 

Η στόχευση στον ερπετοειδή εγκέφαλο αποτελεί μια πραγματικότητα καθώς εκεί δεν εδράζει η Λογική. Η ανατομική αυτή πραγματικότητα αποτέλεσε εργαλείο χειραγώγησης και προπαγάνδας με σκοπό την επιτυχή έκβαση πολιτικών και άλλων σκοπών.

 Ένας από τους μεγαλύτερους Ρώσους νευρο φυσιολόγους ο Ιβάν Παβλόφ (1849-1936) του οποίου το όνομα ο Στάλιν χάρισε το 1935 στο Ινστιτούτο Πειραματικής Ιατρικής της Ρωσίας, υποστήριζε πως οι άνθρωποι είναι απλά περίπλοκες ‘μηχανές αντανακλαστικών’. Κατά τον Παβλόφ υπάρχουν τρείς διακριτές καταστάσεις οριακού εξαναγκασμού: Η Ισοδύναμη, η Παράδοξη και η Υπερπαράδοξη. Για να επιτύχει η ‘πλύση εγκεφάλου’ πρέπει να χρησιμοποιηθούν και οι τρείς αυτές καταστάσεις (Conditioned Reflexes and Psychiatry). Οι πρακτικές του βασίστηκαν σε σκύλους οι οποίοι με το άκουσμα ενός συγκεκριμένου ήχου έβγαζαν , σάλια από το στόμα τους καθώς τον είχαν συνδέσει με φαγητό.

Η ύπαρξη του ερπετοειδούς εγκεφάλου αποτελεί μια βασική παράμετρο πάνω στη οποία βασίστηκε η μελέτη για τον έλεγχο, καθορισμό και επηρεασμό της κοινής γνώμης στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες. Το κατά πόσο κρίνετε επιτυχής αυτή η προσπάθεια είναι κάτι που χρίζει διεξοδικής ανάλυσης.

Ανθρώπινη Νευροφυσιολογία & Χειραγώγηση, AGRINIOART, Εκδόσεις AgrionioArt

Φ.Α