Ο Κωστής Παλαμάς για τις διαχρονικές αξίες ενός λαού : “Γύριζε” (1908)

[...] ὁ ψεύτης εἴδωλο εἶν᾿ ἐδῶ, τὸ προσκυνᾷ ἡ πλεμπάγια

ἡ Ἀλήθεια τόπο νὰ σταθῇ μιὰ σπιθαμὴ δὲ θἄβρῃ.[...]

[...] Ἀπὸ θαμποὺς ντερβίσηδες καὶ στέρφους μανταρίνους
κι ἀπὸ τοὺς χαλκοπράσινους ἡ Πολιτεία πατιέται. [...] 

[...] Σκλάβος ξανάσκυψε ὁ ρωμιὸς καὶ δασκαλοκρατιέται. [...] 

[...] ραγιάδες ἔχεις, μάννα γῆ, σκυφτοὺς γιὰ τὸ χαράτσι [...] 

[...] τῶν Εὐρωπαίων περιγελᾷ καὶ τῶν ἀρχαίων παλιάτσοι. [...]

Γύριζε (1908)

«Γύριζε, μὴ σταθῇς ποτέ, ρίξε μας πέτρα μαύρη,
ὁ ψεύτης εἴδωλο εἶν᾿ ἐδῶ, τὸ προσκυνᾷ ἡ πλεμπάγια,
ἡ Ἀλήθεια τόπο νὰ σταθῇ μιὰ σπιθαμὴ δὲ θἄβρῃ.
Ἀλάργα. Μόρα τῆς ψυχῆς τῆς χώρας τὰ μουράγια.
Ἀπὸ θαμποὺς ντερβίσηδες καὶ στέρφους μανταρίνους
κι ἀπὸ τοὺς χαλκοπράσινους ἡ Πολιτεία πατιέται.
Χαρὰ στοὺς χασομέρηδες! Χαρὰ στοὺς ἀρλεκίνους!
Σκλάβος ξανάσκυψε ὁ ρωμιὸς καὶ δασκαλοκρατιέται.
Δὲν ἔχεις, Ὄλυμπε, θεούς, μηδὲ λεβέντες ἡ Ὄσσα,
ραγιάδες ἔχεις, μάννα γῆ, σκυφτοὺς γιὰ τὸ χαράτσι,
κούφιοι καὶ ὀκνοὶ καταφρονοῦν τὴ θεία τραχιά σου γλώσσα,
τῶν Εὐρωπαίων περιγελᾷ καὶ τῶν ἀρχαίων παλιάτσοι.
Καὶ δημοκόποι Κλέωνες καὶ λογοκόποι Ζωίλοι,
καὶ Μαμμωνᾶδες βάρβαροι, καὶ χαῦνοι λεβαντίνοι.
λύκοι, ὦ κοπάδια, οἱ πιστικοὶ καὶ ψωριασμένοι οἱ σκύλοι
κι οἱ χαροκόποι ἀδιάντροποι καὶ πόρνη ἡ Ρωμιοσύνη!»

Κωστής Παλαμάς-Ποιήματα /

Υ.Γ Πλεμπάγια:Η λέξη δημοψήφισμα δεν είναι  αρχαία λέξη (οι αρχαίοι είχαν μόνο το ψήφισμα) αλλά νεό τερος λόγιος σχηματισμός προς απόδοση του γαλλικού plebiscite, που προέρχεται από τα λατινικά. Η ελληνική λέξη δημοψήφισμα είναι δηλαδή μεταφραστικό δάνειο από το λατινικό plebis scitum (κατά λέξη: δήμου ψήφισμα). Στην πρώτη λέξη θα αναγνωρίσουμε τη δική μας πλέμπα ή πλεμπάγια, αλλά και τους πληβείους, δηλαδή το λαό· η αρχική λατινική λέξη είναι plebs, που σημαίνει «όχλος, λαός».

/

[...] Τα Σατιρικά Γυμνάσματα πρωτοδημοσιεύτηκαν το 1908 και το 1909 στο γλωσσικά και πολιτικά μαχητικό περιοδικό Ο Νουμάς. Πρόκειται για σαράντα τέσσερα αυτοτελή ποιήματα μικρού μεγέθους (δεκατρείς ενδεκασύλλαβοι στίχοι το καθένα: συνολικά, 143 συλλαβές). Γραμμένα σε περίτεχνες τερτσίνες, «το τρίστιχο απ’ την Κόλαση του Δάντη», εκφράζουν – ενδεικτικότατα και θαρραλέα – τη μαστιγωτική οργή του ποιητή για τη θλιβερή κατάντια εκείνων των χρόνων («της πολιτικής οι φασουλήδες», «μουρλή γλωσσοκοπάνα Πολιτεία», «της γραμματικής οι μανταρίνοι», «ψεύτες, άμυαλοι, κιοτήδες», «της αμαρτίας πατρίδα, άμυαλη Μάνα») μαζί με μια πικρή αυτολύπηση και κάποιες ιδεαλιστικές διαφυγές. [. . .]

 Πηγή:http://sxoliastesxwrissynora.wordpress.com/2012/12/19/%CE%BF-%CE%BA%CF%89%CF%83%CF%84%CE%AE%CF%82-%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BC%CE%AC%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B9%CF%82-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%B1-4/#more-57333

Φ.Α